Σύμφωνα με έρευνα του Συνήγορου του Πολίτη (10/2019) :
Η επένδυση στην εκπαίδευση αποτελεί προτεραιότητα για τους Έλληνες εδώ και αρκετές γενιές. Όχι μόνο γιατί συμβάλλει καθοριστικά στην προσωπική καλλιέργεια, την ανάπτυξη της προσωπικότητας, την απελευθέρωση των δημιουργικών δυνάμεων του ανθρώπου, αλλά και γιατί αναγνωρίζεται ως μέσο για την κοινωνική εξέλιξη και την εξασφάλιση του επιθυμητού οικονομικού και βιοτικού επιπέδου.
Είναι πράγματι καταγεγραμμένο και αποτυπωμένο σε επίσημα στοιχεία, ότι οι Έλληνες επιδιώκουν όσο λίγοι λαοί την πρόσβαση σε μεταλυκειακή εκπαίδευση, πανεπιστημιακή ή τεχνολογική. Και, επίσης, μαθαίνουν ξένες γλώσσες, προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε εκπαιδευτικά συστήματα άλλων χωρών που θα τους ανοίξουν προοπτικές σε αγορές πέραν της ελληνικής επικράτειας. Κάθε χρόνο, δεκάδες χιλιάδες τελειόφοιτοι του λυκείου αναζητούν τη συνέχιση της εκπαίδευσής τους σε πανεπιστημιακά και τεχνολογικά ιδρύματα του εξωτερικού. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αριθμός των Ελλήνων φοιτητών που σπουδάζουν σε ιδρύματα του εξωτερικού υπερβαίνει τον αντίστοιχο της Ισπανίας, αν και ο πληθυσμός της τελευταίας είναι περίπου πέντε φορές μεγαλύτερος της Ελλάδας. Σύμφωνα, δε, με τα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη, και μάλιστα με διαφορά, μεταξύ των χωρών της ΕΕ, σε ό,τι αφορά στην αναλογία φοιτητών επί του συνόλου του πληθυσμού.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με μελέτη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.), η Ελλάδα διέθετε το 2016 μακράν το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στους πτυχιούχους ανώτατης εκπαίδευσης μεταξύ των χωρών-μελών του Οργανισμού. Ιδιαίτερο, δε, ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός, ότι η ανεργία στους αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερη από την ανεργία υπολογιζόμενη επί του συνόλου του πληθυσμού, κάτι που δεν συναντάται σε πολλές άλλες χώρες του Ο.Ο.Σ.Α. Οι λόγοι είναι, ασφαλώς, πολλοί. Η ελληνική οικονομία, με τους εγγενείς περιορισμούς της, τις χρόνιες παθογένειες αλλά και τη βίαιη συρρίκνωση που υπέστη τη δεκαετία της κρίσης, αδυνατεί να απορροφήσει μεγάλο μέρος του στελεχιακού δυναμικού υψηλών εκπαιδευτικών προσόντων. Ιδίως στα χρόνια της κρίσης, το λεγόμενο φαινόμενο του “brain drain” εντάθηκε, καθώς εκτός από εκείνους που παραμένουν στο εξωτερικό μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους σε κάποιο αλλοδαπό εκπαιδευτικό ίδρυμα, πλήθος νέων επιστημόνων υψηλών προσόντων επέλεξαν τη φυγή από τη χώρα, σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών εργασίας και διαβίωσης. Η αντιστροφή αυτής της ροής, η διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών και η αναζήτηση των κινήτρων για την προσέλκυση του ανθρώπινου αυτού δυναμικού στην ελληνική κοινωνία και οικονομία αποτελεί ένα από τα κορυφαία στοιχήματα της «μεταμνημονιακής» εποχής.
Προκειμένου η παραγωγική αυτή δύναμη, με προστιθέμενη αξία, να συμβάλλει στην ανάταξη της εθνικής οικονομίας και την πρόοδο της κοινωνίας, ως πρώτη και αυτονόητη, αν και σίγουρα όχι μοναδική, προϋπόθεση, είναι να έχει πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Και για να εξασφαλιστεί αυτή η απρόσκοπτη πρόσβαση, θα πρέπει η προστιθέμενη αξία, που το δυναμικό αυτό διαθέτει, να τυγχάνει ακαδημαϊκής και επαγγελματικής αναγνώρισης, με διαδικασίες που, χωρίς να κάνουν έκπτωση στον έλεγχο των προσόντων κάθε επιστήμονα, θα είναι ουσιαστικές, ταχείες και αποτελεσματικές, αποφεύγοντας τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και παλινωδίες. Την ίδια ανάγκη, της πρόσβασης στην αγορά εργασίας με αξιοπρεπείς όρους, διεκδικούν για δεκαετίες απόφοιτοι σχολών της ημεδαπής, έχοντας να αντιπαρατεθούν με παγιωμένα συντεχνιακά συμφέροντα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αριθμός των Ελλήνων φοιτητών που σπουδάζουν σε ιδρύματα του εξωτερικού υπερβαίνει τον αντίστοιχο της Ισπανίας, αν και ο πληθυσμός της τελευταίας είναι περίπου πέντε φορές μεγαλύτερος της Ελλάδας!
